Automat oddechowy

Dzięki wynalezieniu automatów oddechowych nurkowanie rekreacyjne stało się możliwe. Poprawnie użytkowany, zadbany i dobrze serwisowany automat będzie służył nurkowi długie lata. To urządzenie mechaniczne dwustopniowo redukuje wysokie ciśnienie panujące w butli nurkowej najpierw najpierw do ok. 10 atmosfer, a potem do ciśnienia otoczenia. Konstrukcja automatów oddechowych przez lata ewoluowała – kiedyś używano prostszych i bardziej zawodnych automatów z jednostopniową redukcją. Współczesny automat do nurkowania z pojedynczą butlą składa się z: pierwszego stopnia, dwóch drugich stopni – głównego i zapasowego, zwanego octopusem, manometru i wężyka do inflatora. Każda z tych części posiada wiele istotnych z punktu widzenia użytkowania i zakupu cech.

Pierwszy stopień automatu oddechowego

Podstawowym jest wybór pierwszego stopnia. Różne rozwiązania konstrukcyjne wpływają na takie parametry jak wydatek oddechowy, opory oddechowe i podatność na zamarzanie.

Na rynku funkcjonują automaty tłokowe i membranowe. Mimo bardziej skomplikowanej konstrukcji, wśród automatów z górnej półki dominują te drugie. Na ogół są dobrze zabezpieczone przed zamarzaniem w zimnej wodzie i posiadają duży zakres dostępnej dla serwisanta regulacji.

Uniwersalny automat powinien być odciążony. Ta cecha sprawia, że niezależnie od głębokości i ciśnienia w butli wdech wymaga takiego samego wysiłku.

Kolejną cechą jest wydatek oddechowy. W prostych słowach to ilość powietrza, którą w ciągu minuty jest w stanie podać automat. Duży wydatek jest korzystny, również wpływa na komfort użytkowania.

Automaty różnią się też kształtem i ułożeniem portów. Warto przyjrzeć się, czy ułożenie portów średniego i wysokiego ciśnienia pozwoli wygodnie ułożyć węże. Zazwyczaj im bardziej “kosmiczny” wygląd posiada automat, tym droższy będzie. Tymczasem znacznie istotniejsze są wymienione wyżej cechy konstrukcyjne.

Finalnym aspektem jest dostępność serwisu. Większość producentów zaleca serwis co roku lub sto nurkowań, wielu nurków praktykuje serwis raz na dwa lata. Serwis może wykonać tylko osoba z odpowiednimi uprawnieniami, warto więc upewnić się, że w pobliżu naszego miejsca zamieszkania znajduje się autoryzowany serwis konkretnej konstrukcji.

Drugi stopień automatu oddechowego

Drugi stopień automatu to drugie miejsce, w którym ciśnienie jest redukowane – z ciśnienia około 10 atmosfer do ciśnienia otoczenia. Drugie stopnie zawsze są membranowe, a większość współczesnych modeli jest odciążona. Różnią się kształtem i wielkością, choć w większości przypadków konstrukcja jest podobna. Z przodu każda ma bypass – przycisk dodawczy, który otwiera przepływ powietrza bez wzięcia wdechu. Pozwala oczyścić puszkę automatu z wody lub puścić bojkę. Element pod bypassem to kierownica wydechu. Sprawia, że wydychane bąble powietrza nie lecą do góry tuż przed maską, a obok niej. Wiele z nich wyposażone jest w dodatkową regulację oporów oddechowych, niektóre pozwalają zamontować wąż LP zarówno z lewej, jak i z prawej strony. Drugi, drugi stopień używany jako octopus ma dokładnie taką samą konstrukcję, różni się tylko kolorem. Zazwyczaj warto kupić drugie stopnie tego samego producenta, co pierwszy stopień. Warto wybrać automat z wygodnym, anatomicznym ustnikiem.

Manometr

Koniecznym elementem automatu jest manometr. Manometry mają fluorescencyjną tarczę z podziałką. Zakres zazwyczaj obejmuje ciśnienie od 0 do 300 barów, a w przedziale 0-50 podziałka jest oznaczona kolorem czerwonym. Sercem manometrów nurkowych jest rurka Bourdona. To proste urządzenie mechaniczne odgina się zależnie od ciśnienia w środku i pokazuje odpowiadającą mu wartość. Podstawową cechą manometru jest czytelność. Szybka może być wykonana z plexi lub szkła hartowanego – obydwa materiały mają podobnie wysoką wytrzymałość, choć plexi wydaje się być bardziej odporna na zarysowania. Manometry wyposażone są w demontowalne gumowe obudowy. Taka obudowa chroni manometr przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Można spotkać manometry wbudowane w konsole. Taka konsola może mieć na wyposażeniu również głębokościomierz, kompas lub komputer, lub wszystkie te elementy. Konsole stają się coraz mniej popularne przez upowszechnienie się innych instrumentów pomiarowych, które są wygodniej położone.

Węże

Każdy element sprzętu trzeba połączyć z pierwszym stopniem. Drugi stopień wężem średniego ciśnienia (LP) z odpowiednią końcówką, inflator lub suchy skafander wężem średniego ciśnienia (LP) z odpowiednią złączką umożliwiającą wpięcie do króćca a manometr wężem wysokiego ciśnienia (HP). Węże mogą być wykonane z gumy lub oplotu proflrxu , miflexu (rurki pcv w oplocie poliestru i dodatkowej osłonie). Węże z oplotu są lżejsze i występują w wielu fantazyjnych kolorach. Węże gumowe są cięższe, ale – zwłaszcza dłuższe – zwykle lepiej się układają. Dodatkową przewagą jest wykrywanie uszkodzeń. Zazwyczaj zanim wąż gumowy pęknie widać na nim ślady użytkowania i można zapobiec awarii. Na wężach z oplotu niestety nie da się wykryć osłabienia konstrukcji. Dla tego też nie należy kupować tanich węży w oplocie. Należy wybrać węże odpowiedniej długości, pozwalające na odpowiednie ułożenie się po zmontowaniu zestawu. Zazwyczaj wąż głównego drugiego stopnia powinien mieć około 60 cm, zapasowego 80-100 cm, manometr zależnie od tego, gdzie chcemy go umieścić 60-80 cm, a wąż do inflatora zazwyczaj nie powinien być dłuższy niż 55-65 cm.