Sprzęt nurkowy – jak o niego dbać, by służył przez lata?
Każdy nurek powinien umieć poprawnie zadbać o sprzęt nurkowy, niezależnie od tego czy korzysta ze swojego sprzętu, czy tego wypożyczonego w centrum nurkowym. Niedokładnie wypłukany i źle przechowywany sprzęt może uniemożliwić lub popsuć nurkowanie, a nawet spowodować zagrożenie bezpieczeństwa. Sumiennie zadbany i odpowiednio czyszczony sprzęt będzie sprawował się bez zarzutu przez długie lata, a nurkowie unikną kosztownych napraw i niemiłych zaskoczeń na nurkowiskach.
W naszym tekście podzielimy się nabytą na przestrzeni lat w najróżniejszych zakątkach globu wiedzą na temat poprawnego dbania o sprzęt i szeregiem konkretnych, praktycznych porad.
Płukanie sprzętu nurkowego – dlaczego warto robić to dokładnie?
Sól rozpuszczona w wodzie morskiej krystalizuje się na sprzęcie, gdy woda wysycha. To poważne zagrożenie dla sprawnego działania ekwipunku. Aby temu zaradzić należy płukać sprzęt słodką wodą pod bieżącą wodą lub w specjalnie przygotowanych płuczkach, czyli zbiornikach ze słodką wodą. Użycie płuczek pozwoli zaoszczędzić wiele litrów cennej, słodkiej wody. Warto jednak rozważyć odrębne wypłukanie wyjątkowo wrażliwych elementów sprzętu, takich jak komputer nurkowy czy obudowa aparatu, pod szlaufem lub kranem. Płukanie sprzętu w płuczce sprawia, że rozpuszczona sól zostaje w zbiorniku, a więc i na powierzchni komputera czy obudowy. Wielu nurków zastanawia się jak często płukać sprzęt na safari nurkowym. Nasza wieloletnia praktyka pokazuje, że sprzęt nie ma czasu wyschnąć pomiędzy zanurzeniami, a porządne płukanie warto zrobić dopiero po zakończonym wyjeździe, a między nurkowaniami należy zadbać o najbardziej wrażliwe urządzenia, czyli komputer nurkowy, latarkę czy obudowę kamery lub aparatu.
Wielu nurków nie praktykuje płukania sprzętu po nurkowaniu w wodzie słodkiej. Warto jednak to robić – w jeziorach i kamieniołomach żyje wiele drobnoustrojów, których rozwój może spowodować na przykład przykry zapach sprzętu. Ważnym elementem jest też pozbycie się osadów i drobinek obecnych w nie tylko słodkiej, ale i słonej wodzie. Fizyczne zabrudzenia piaskiem lub mułem mogą uniemożliwić poprawne funkcjonowanie automatów oddechowych, nieszczelności zamków suchych skafandrów, utrudniać płynne działanie suwaków w piankach i butach nurkowych oraz wpływać na działanie zaworów.
Sprzęt powinno się płukać również po nurkowaniach basenowych – chlor ma negatywny wpływ na materiały.
Jak suszyć, czym czyścić, kiedy sprawdzać sprzęt nurkowy?
Zdecydowaną większość sprzętu nurkowego należy suszyć rozwieszoną na wieszaku w zacienionym i przewiewnym pomieszczeniu. Światło słoneczne szkodzi nie tylko powodując blaknięcie kolorów, ale też uszkodzenia struktury niektórych materiałów przez wpływ promieniowania UV. Należy też unikać wysokich temperatur, gumowe elementy i wstawki mogą ulec uszkodzeniu poprzez wulkanizację.
Na rynku istnieje wiele dedykowanych do czyszczenia lub prania sprzętu nurkowego produktów. Ich skład nie ma szkodliwego wpływu na zastosowane materiały, podczas gdy klasyczne środki piorące mogą zaszkodzić sprzętowi.
Przed każdym wyjazdem nurkowym, nawet na pobliskie miejsce nurkowe, warto spojrzeć krytycznym okiem na stan sprzętu. Szczególnie istotne jest to przed wyjazdami w dalekie, niedostępne rejony, w których ciężko poradzić sobie z awarią. Większość drobnych usterek można w prosty sposób rozwiązać mając dostęp do zapasowych części, sklepów i serwisów nurkowych. Trzeba też pamiętać o koniecznych, cyklicznych czynnościach takich jak serwis automatów czy wymiana baterii w komputerze nurkowym.
Sprzęt ABC
Maska, rurka i płetwy wymagają po prostu przepłukania w słodkiej wodzie. Podczas czyszczenia maski największą uwagę powinniśmy poświęcić szkiełkom, aby ich nie porysować. Również przy przewożeniu czy przechowywaniu maski warto użyć pudełka, w którym została sprzedana, czy owinąć ją czymś miękkim. Przed rozpoczęciem przechowywania maska powinna dobrze wyschnąć, bo przestrzeń między szkiełkami, a kołnierzem to doskonałe miejsce do rozwoju drobnoustrojów w postaci brązowego nalotu.
Fajkę należy wypłukać i usunąć piasek i inne zabrudzenia z okolic zaworków – mogą przez to przeciekać.
Równie łatwo jest zadbać o płetwy. Najbardziej wrażliwe na zabrudzenia są klamry mocujące paski lub metalowe sprężyny. Płetwy powinno się zawsze przechowywać płasko leżące – zapobiega to odkształceniom negatywnie wpływające na parametry płetw. Nurkowie, zwłaszcza ci nurkujący regularnie powinni rozważyć wymianę pasków na sprężyny. Gumowe paski z czasem parcieją i pękają, zdarza się również, że uszkodzeniu ulega jedna z plastikowych klamer. Sprężyny to bardzo wytrzymałe i solidne rozwiązanie. W niektórych modelach sprężyny oferowane są fabrycznie, a w wielu pozostałych można w łatwy sposób własnoręcznie wymienić paski na sprężyny.
Automat oddechowy
Sprawne i bezawaryjne działanie automatu to podstawa bezpiecznego nurkowania. Większość producentów tego sprzętu zaleca serwis co roku lub co 100 nurkowań.
Sumienne czyszczenie automatu po nurkowaniu wpłynie na jego niezawodność. Teoretycznie najkorzystniej byłoby płukać automat przykręcony do butli i pod ciśnieniem naciskając przyciski by-pass na drugich stopniach. W praktyce rzadko jest to możliwe, a płukanie odbywa się wraz z resztą sprzętu.
Gdy wkładamy do wody pierwszy stopień, należy zakryć kciukiem bądź plastikową nakrętką wlot przyłącza pierwszego stopnia. Wilgoć wewnątrz pierwszego stopnia i wytrącająca się ze schnącej wody sól i sole wapnia mogą zaszkodzić poprawnemu działaniu automatu. Podczas płukania drugiego stopnia niebędącego pod ciśnieniem nie powinno się wciskać przycisku by-pass. W pozycji otwartej pozwala on wodzie wniknąć głęboko we wnętrze “puszki” i przyspieszać korozję oraz zużycie elementów. Płukając automaty warto dokładnie wymyć wszystkie zagłębienia, obrotowe części i miejsca, w których węże wychodzą z pierwszego stopnia lub łączą się z pozostałymi elementami.
Większość nurków przechowuje swoje automaty w dedykowanych do tego okrągłych torbach i to świetny wybór. Przed wsadzeniem automatu do torby trzeba dać mu wyschnąć. Często, po suszeniu, wewnątrz drugiego stopnia pozostaje trochę wody. Można tego uniknąć susząc automat rozwieszony.
Jackety i skrzydła
Jackety i skrzydła też wymagają pielęgnacji. Poza wyczyszczeniem zewnętrznej części jacketu i wypłukaniem sprzączek, klamer i pasów warto zwrócić uwagę na dokładne wypłukanie przycisków inflatora i zaworów upustowych. Najlepiej, zanurzone w słodkiej wodzie, kilka razy zmienić ich pozycję z zamkniętej na otwartą. Wydłuży to ich żywotność.
Trzeba zadbać też o wnętrze kamizelki. Przede wszystkim warto pozbyć się ze środka nadmiaru wody, poprzez obrócenie jacketu bądź skrzydła do góry nogami, z inflatorem jako najniższym punktem, i wypuszczenie ze środka wody poprzez naciśnięcie przycisk upustowego. Podczas płukania kamizelki w płuczce warto wcisnąć ten sam przycisk i pozwolić słodkiej wodzie wpłynąć do środka, przechylić jacket w różnych płaszczyznach i ponownie wylać wodę. Pozwoli to pozbyć się ze środka reszty słonej wody, zapobiec krystalizacji soli i rozwojowi drobnoustrojów.
Zarówno podczas schnięcia i przechowywania worek wypornościowy powinien być napełniony mniej więcej do połowy. Zapobiega to stykaniu się powierzchni we wnętrzu worka, co może przyczynić się nawet do jego zlepienia.
Skafander mokry – pianka, buty, kaptur, rękawice
Aby pozbyć się słonej wody i uniknąć powstania charakterystycznych, białych wykwitów na neoprenowych częściach sprzętu warto podczas płukania trzymać je w słodkiej wodzie kilka minut. Jeśli skafander i inne, drobne części ekwipunku mają dodatkowe kryzy, uszczelnienia lub osłony na zamki, to podczas płukania trzeba pozwolić wodzie dotrzeć również i do nich. Wrażliwe na zabrudzenia są zamki i rzepowe zapięcia.
Pianka powinna schnąć wywrócona na lewą stronę. Buty, kaptur i rękawice powinny schnąć w na stelażu lub stojaku, dzięki czemu szybciej przestaną być wilgotne we wnętrzu.
Przed przechowaniem sprzętu należy do dokładnie wysuszyć, aby uniknąć przykrego zapachu. Co sezon lub dwa warto urządzić neoprenowym elementom ekwipunku kąpiel w dedykowanym szamponie, który usunie zapach i odświeży sprzęt. Podczas przechowywania mokrego skafandra trzeba unikać dużych zagięć, które mogą trwale odcisnąć się w materiale.
Skafander suchy
Niesprawne działanie suchego skafandra to powód do frustracji, a często nawet popsucia całego dnia nurkowego. Po nurkowaniu warto wypłukać wiszący suchy skafander, szczególnie uważnie płucząc zawory i zamek.
W razie zalania skafandra przy płukaniu lub spowodowanym nieszczelnością, podczas suszenia powinno się go przewrócić na lewą stronę. W przypadku skafandrów z wklejonymi skarpetami jest to możliwe w całości, w tych z butami trzeba ograniczyć się do połowicznego przewrócenia na lewą stronę.
W przypadku zamka plastikowego nawet niewielkie zabrudzenie między ząbkami może spowodować przeciek, wizualna inspekcja zamka jest więc potrzebna od czasu do czasu. Istotne jest też smarowanie zamka – zamek metalowy należy posmarować na całej długości woskowym sztyftem lub smarem silikonowym. W przypadku zamka plastikowego natomiast używamy tylko i wyłącznie smaru silikonowego, a smarujemy tylko podkówkę, czyli ostatni, największy ząbek. Smar woskowy może spowodować podobne przecieki jak brud i znacząco zmniejszyć płynność działania zamka.
Manszety i kryzy lateksowe powinny być natalkowane podczas przechowywania, aby nie parciały. Skafander warto przechowywać na wieszaku, z zamkniętym zamkiem, aby się nie odkształcał (dotyczy zwłaszcza zamków metalowych).
Warto też sumiennie dbać o ocieplacze i bieliznę termoaktywną. Podstawą jest poprawne czyszczenie. Na stronach internetowych producentów i metkach można znaleźć szczegółowe wytyczne dotyczące prania i czyszczenia, dzięki którym unikniemy uszkodzenia wartościowego sprzętu.
Pozostałe akcesoria
Komputer nurkowy
Komputer, urządzenie monitorujące parametry nurkowania, wypłukać należy co nurkowanie. Przyciski, czujniki i styki są wrażliwe na sól. Przy czynnościach serwisowych, jak na przykład wymiana baterii, zadbać należy również o wymianę o-ringów, co zapobiegnie zalaniu elektroniki we wnętrzu.
Latarka nurkowa
Latarka to kolejny wrażliwy na sól element sprzętu. Wymaga częstego płukania, podobnie jak komputer. Zdarza się, że słona woda przedostaje się do głowicy, gdy o-ringi są już mocno wyrobione i negatywnie wpływa na funkcjonowanie latarki, a finalnie może nawet zakończyć jej żywot. Uniknąć tego pozwoli regularne płukanie w słodkiej wodzie i dbałość o stan o-ringów.
Nóż nurkowy
Po wielu ekspozycjach na działanie słonej wody, nawet na nożach ze stali nierdzewnej mogą pojawić się ślady rdzy. Warto wyciągnąć nóż z pochwy i wypłukać w słodkiej wodzie. Żywotność noża wydłuży posmarowanie ostrza smarem silikonowym. Gdy zauważymy, że nóż staje się tępy, można oddać go do ostrzenia za niewielką sumę.
Bojka i szpulka
Te elementy też wymagają dbałości. Po skończonym wyjeździe warto wpuścić do środka bojki nieco słodkiej wody, wypłukać boję od środka i następnie wysuszyć rozwiniętą. Pozwoli to wyczyścić wnętrze z resztek słonej wody, której niewielka ilość dostaje się do środka podczas strzelania bojki oraz przepłukać zawory. Po wyjeździe nad morze warto też solidnie namoczyć szpulkę, rozwinąć ją i dać przeschnąć w ten sposób. W przeciwnym wypadku linka może być nienaturalnie sztywna przez zaschniętą sól.
Obudowy do kamer i aparatów
Częstą praktyką wśród podwodnych fotografów jest płukanie obudów oddzielnie od reszty sprzętu. Przyciski na nich wydają się być wyjątkowo wrażliwe na zabrudzenia i sól. Po płukaniu warto zapytać obsługę centrum nurkowego o końcówkę węża LP umożliwiającą natychmiastowe osuszenie obudowy.
Notes nurkowy
Jeśli nurek używa składanego notesu nurkowego w oprawie warto po płukaniu suszyć go w pozycji otwartej, aby uniknąć rozwoju drobnoustrojów i przykrego zapachu.
Zanurkuj z nami na rafach koralowych Egiptu!
Organizujemy safari nurkowe na najlepszych trasach.
